Je hebt vast en zeker al eens de term ‘eenmanszaak’ gehoord. Veel startende zelfstandigen en mensen die in bijberoep aan de slag gaan, doen dit namelijk onder de vorm van een eenmanszaak. Maar hoe kan je een eenmanszaak starten? Welke zijn de voor- en nadelen en past deze ondernemingsvorm bij jou als startende zelfstandige (in hoofd- of bijberoep), of niet?
Wat is een eenmanszaak?
De eenmanszaak is de meest gekozen ondernemingsvorm voor (startende) zelfstandigen. Zoals de naam laat uitschijnen, wordt dit type onderneming opgericht door één iemand, een natuurlijke persoon. Je kan als startende zelfstandige ook kiezen om een vennootschap, vaak gekend onder een BV of NV, op te richten. Maar daar later meer over.
De oprichting van een eenmanszaak is goedkoop (109 euro in 2025) en vraagt relatief weinig administratie.
De keerzijde? Je persoonlijk vermogen en dat van je eenmanszaak zijn één. In de praktijk betekent dat als je schulden maakt in je zaak, je persoonlijke bezittingen aangesproken kunnen worden, en omgekeerd.
De winst van je eenmanszaak wordt belast via de personenbelasting met progressieve belastingtarieven. Let dus op, ben je van plan om zelfstandige in bijberoep te worden in een eenmanszaak? Dan worden de inkomsten van je zelfstandige activiteit bij je inkomsten uit je hoofdactiviteit (vb. als werknemer) geteld, waardoor je al snel in een hoge belastingschijf komt.
Gelukkig kan je je belastbaar inkomen wel aanzienlijk verlagen door beroepskosten in te brengen.
Eenmanszaak of vennootschap?
Je kan ook kiezen om een vennootschap op te richten. Een vaak gekozen ondernemingsvorm onder de vennootschappen, is de BV of Besloten Vennootschap. Deze vennootschapsvorm kan je ook alleen oprichten.
Het grootste verschil is dat een vennootschap een rechtspersoonlijkheid is, terwijl een eenmanszaak (natuurlijke persoon) dat niet is. Dit wil zeggen dat de aansprakelijkheid anders is (niet persoonlijk aansprakelijk) en zijn de schulden van een BV in principe niet verhaalbaar op jouw eigen vermogen.
Ook ben je verplicht om een dubbele boekhouding te voeren binnen een vennootschap, terwijl je je bij een eenmanszaak mag houden aan een enkelvoudige boekhouding. Dit laatste is, zoals de naam het al verraad, een stuk minder complex.
De winst in een BV belast via de vennootschapsbelasting (25%), wat een stuk lager ligt dan het gemiddelde tarief van de personenbelasting. Maar als je jezelf als zelfstandig ondernemer in een vennootschap een salaris wil uitbetalen, betaal je toch nog personenbelasting volgens de gekende tarieven. Door jezelf een mix van bezoldigingen uit te keren, kan je de persoonlijke belastingdruk wel relatief laag houden.
💡Lees hier meer over je loon als zelfstandige in een vennootschap.
Wat is het verschil met een VOF?
Ook de VOF, Vennootschap Onder Firma, is een relatief vaak gekozen rechtsvorm. Om een VOF op te richten, moet je echter wel met minimaal twee personen zijn. Je kunt dus niet alleen dit type vennootschap oprichten. De winsten van de VOF vallen onder de vennootschapsbelasting, maar je moet ook met je privévermogen instaan voor schulden van de VOF.
De voordelen van een eenmanszaak starten
Voor een zelfstandige in zowel hoofdberoep als in bijberoep, heeft de eenmanszaak heel wat duidelijke voordelen.
- Je kunt alleen beginnen: je hebt geen partner of een vennoot nodig om met je eenmanszaak te beginnen. Je hebt altijd de touwtjes in handen en hoeft ook niet aan bepaalde administratieve verplichtingen – zoals het bijeenroepen van een raad van bestuur – te voldoen.
- Eenvoudige boekhouding: doordat alle inkomsten en kosten van je eenmanszaak rechtstreeks verrekend worden, is de boekhouding een stuk eenvoudiger dan voor een vennootschap. Met apps zoals Accountable is zelf de boekhouding voeren niet moeilijk, zelfs als je geen ervaring hiermee hebt.
- Geen minimumkapitaal: in tegenstelling tot een NV heb je geen kapitaal nodig om te beginnen. Hoewel een BV in principe ook geen kapitaal nodig heeft, kun je als oprichter ervan wel aansprakelijk gesteld worden als je failliet gaat en je startkapitaal te klein was voor je activiteiten.
- Eenvoudig starten en stoppen: als je wilt starten als zelfstandige of in bijberoep, dan is de eenmanszaak de snelste manier om dat te doen. Je hebt geen notaris of statuten nodig, wat tijd en geld bespaart. Als je nog niet zeker bent of je zaak toekomst heeft, is dit een verstandige keuze, want het stopzetten van de onderneming is relatief eenvoudig vergeleken met andere vennootschapsvormen.
- Lage opstartkosten: Wanneer je een BV of VOF opricht, kun je rekenen op een oprichtingskost van 1000 euro of meer. Een eenmansvennootschap richt je al op door 1) een ondernemingsnummer aan te vragen (105,50 euro in 2024) en dit nummer te laten activeren als een btw-nummer (ongeveer 70 euro). Voor een totaal van rond de 175 euro ben je wettelijk in orde en kun je starten in zelfstandige in een eenmanszaak.
Verwacht je geen al te grote risico’s te nemen door grote schulden aan te gaan en denk je dat de winst (voor nu) niet extreem hoog zal liggen? Dan is de eenmanszaak waarschijnlijk de beste optie voor je.
💡 Accountable tip: Je inschrijving bij de KBO (€ 109) is 100% aftrekbaar voor de belastingen. Daarnaast tolereert de fiscus ook professionele kosten die je maakte tot 3 maanden voor je officiële start.
De nadelen van een eenmanszaak starten
- Persoonlijk aansprakelijk: een eenmanszaak is wellicht niet de beste optie als je grote risico’s loopt met je onderneming. Als je eenmanszaak de schulden die je maakt niet meer kan betalen, dan zal je persoonlijke vermogen moeten worden ingezet.
- Alle inkomsten in de personenbelasting: hoewel de enkelvoudige en dus ‘simpelere’ boekhouding een voordeel is als je start, is het nadeel dat je winst belast wordt aan de tarieven van de personenbelasting. Deze belastingtarieven lopen op tot wel 50%. Ter vergelijking, een vennootschap wordt belast aan 20% tot 25%.
- Moeilijk zaak overlaten: wil je je eenmanszaak overlaten, dan zal je een meerwaardebelasting moeten betalen over de winst die je daarbij maakt. Voor deze belasting wordt ook gekeken naar bijvoorbeeld het cliënteel van de zaak, waardoor deze onverwacht hoog kan oplopen.
Denk je veel winst te maken, dan zal je met een eenmanszaak in de hoogste belastingschijf van de personenbelasting vallen. Het gevolg? Je zal veel van je zuurverdiende centen moeten afgeven, want het belastingtarief kan oplopen tot wel 50%. Ook omgekeerd, als je hoge schulden maakt, is er een groot risico dat je privévermogen zal worden aangesproken. In dit geval kan een vennootschap voor jou een betere optie zijn.
Eenmanszaak starten: een stappenplan
Stap 1: Vraag je ondernemingsnummer aan met Accountable en Liantis.
Stap 2: Vul je persoonlijke gegevens in.
Stap 3: Dien het formulier in en wacht tot Liantis je contacteert.
Stap 4: Je ontvangt binnen enkele dagen een betaalverzoek voor je inschrijving (€ 109) en je ondernemingsnummer van Liantis.
Stap 5: Na het ontvangen van je ondernemingsnummer, moet je dit nummer ook nog laten activeren als btw-nummer. Dit moet je altijd doen, ook als je kiest voor de btw-vrijstelling voor kleine ondernemingen. Dit kost je ongeveer € 70.
Stap 6: Wanneer je eenmanszaak gepubliceerd wordt in de KBO en jij je ondernemingsnummer op zak hebt, ben je klaar om je avontuur als zelfstandige in een eenmanszaak te beginnen.
Veel succes!
Nood aan advies?
De belastingcoaches van Accountable staan voor je klaar, van opstart tot het indienen van je eerste belastingaangifte als zelfstandige.
