Wettelijk samenwonend: hoe verloopt de belastingaangifte?

Wettelijk samenwonen: het klinkt als een formaliteit, maar het heeft wel degelijk impact op je belastingaangifte. Wat verandert er dan precies? Moeten jij en je partner ineens samen belastingaangifte doen? En is er een verschil wanneer een van de twee zelfstandige is of beide partners zelfstandige zijn?

Op deze pagina leggen we belastingen voor wettelijk samenwonenden in klare taal voor je uit, zodat je precies weet hoe de vork in de steel zit.

Wat is wettelijk samenwonen eigenlijk?

‘Wettelijk samenwonend’ betekent dat je samenwoont en dit laat registeren bij de gemeente. Doe je dit niet, dan ben je ‘feitelijk samenwonend’. Je hoeft dus niet getrouwd te zijn om fiscaal gezien als ‘gezin’ te worden beschouwd. 

Vanaf het jaar dat je officieel wettelijk samenwoont, moeten jullie ook samen je belastingaangifte indienen. Niet op één groot formulier, maar wel in een gezamenlijke enveloppe of online, in één aangifte via MyMinfin. 

Let op: jullie inkomsten blijven gescheiden, maar de fiscus bekijkt jullie wél samen voor bepaalde voordelen, kortingen en berekeningen.

Wat als één zelfstandige is, en de ander in loondienst?

Werk jij als zelfstandige (in bijberoep) en heeft je partner een vaste job in loondienst? Of andersom?

In dat geval verandert er op zich niet zo veel aan de situatie van degene die zelfstandige is. Jullie blijven ieder apart je beroepsinkomsten aangeven. Maar je moet wel rekening houden met deze zaken:

Invloed op belastingtarieven

De fiscus bekijkt jullie gezinsinkomen als geheel voor de berekening van bepaalde voordelen, zoals de belastingvrije som of de gezinskorting.

Als de partner in loondienst veel verdient en de partner die zelfstandige in bijberoep is weinig, dan kan de zelfstandige mogelijk minder profiteren van bepaalde belastingvoordelen. 

Krijg je te maken met een gedeelde belastingvrije som?

Nee, niet als je wettelijk samenwoont. De overdracht van de belastingvrije som geldt alleen voor gehuwden, niet voor wettelijk samenwonen – ook niet als jullie kinderen hebben.

👉 Samengevat: er is wél een gezamenlijke aangifte, maar geen overdracht van belastingvrije sommen. De zelfstandige partner blijft dus individueel belast op zijn of haar inkomsten.

Wat als jullie beide zelfstandige zijn?

Dat wordt gezellig... Ook voor de fiscus.

Jullie geven elk apart je inkomsten aan, ook al doen jullie dit via dezelfde aangifte. Als jullie allebei zelfstandige zijn, kan het gezin als geheel een hoger gezinsinkomen hebben. Dat heeft invloed op:

• De progressieve belastingschijven;
• Jullie recht op bepaalde kortingen of toeslagen;
• De bijdrageberekening voor sociale bijdragen (al gebeurt dat individueel via het sociaal secretariaat). 

👉 Voorbeeld: jij verdient 20.000 euro per jaar als zelfstandige in bijberoep en je partner 40.000. Dan wordt je belasting berekend op die respectievelijke bedragen, maar jullie totale situatie wordt wel in één aangifte bekeken voor voordelen of premies. 

Wat met de sociale bijdragen voor wettelijk samenwonenden?

Sociale bijdragen betalen jullie individueel, ook als je wettelijk samenwoont. Het maakt voor de bijdrageberekening van de zelfstandige niet uit of de partner in loondienst veel of weinig verdient.

De berekening gebeurt altijd op basis van het eigen netto belastbaar inkomen van de zelfstandige. Er zijn dus geen voordelen of nadelen bij wettelijk samenwonen op het vlak van sociale bijdragen.

Hoe zit het met belastingvoordeel?

Gelukkig zijn er wel wat fiscale voordelen wanneer jij en je partner je laten registeren als wettelijk samenwonend.

Verhoogde belastingvrije som voor kinderen

Als jullie samen kinderen hebben, telt dat mee voor de belastingvrije som per kind ten laste. Wettelijk samenwonenden kunnen dit net zoals gehuwden verdelen, maar je moet het wél correct aangeven. 

Giften, pensioensparen en andere aftrekposten 

Deze geef je per persoon op. Spaar jij? Dan krijg jij de belastingvermindering. Spaart je partner? Dan krijgt die het voordeel. Je kunt die zaken niet ‘samenleggen’ in de aangifte.

Pro tip: laat je bijstaan

Een belastingaangifte doen als wettelijk samenwonend koppel, waarbij één van de twee zelfstandige in bijberoep is of beide partners zelfstandige zijn, is goed te doen.

Maar het loont wél om slim om te gaan met de verdeling van kinderen ten laste, aftrekposten en aangiftevolgorde. 

Samengevat: belastingaangifte voor wettelijk samenwonenden 

Klaar om je belastingen vlotter aan te geven?

Of je nu alleen zelfstandige bent of samen met je partner het ondernemerspad bewandelt: met Accountable hou je je inkomsten, uitgaven én belastingen moeiteloos onder controle.

Probeer Accountable nu 14 dagen gratis.

Auteur - Nicolas Quarré

Nicolas Quarré is mede-oprichter en CEO van Accountable. Zijn visie voor het bedrijf was altijd al glashelder: zelfstandigen verlossen van hun administratieve nachtmerries.

Wie is Nicolas ?