Freelance leerkracht worden in België

Droom je ervan om je passie voor het onderwijs om te zetten in een zelfstandig beroep? Dan is een job als freelance leerkracht misschien wel iets voor jou. In België werken al heel wat lesgevers op zelfstandige basis, bijvoorbeeld om bijles wiskunde te geven, als zangcoach, of als pianoleraar. Freelance leerkracht worden kan bovendien niet alleen in bijberoep, maar ook in hoofdberoep.

In deze praktische gids ‘leren’ we je hoe je in 3 stappen freelance lesgever wordt. 😉

Kan iedereen freelance leerkracht worden?

In België is een lerarendiploma niet verplicht om aan de slag te gaan als privéleraar of bijlesgever. Het maakt daarbij niet uit of je freelance leerkracht in bijberoep of hoofdberoep bent.

Wil je zelfstandige worden om bijlessen Frans of wiskunde te geven, of om je liefde voor muziek of dans door te geven? Dan hoef je dus geen specifiek onderwijzend diploma te hebben. In deze sector draait het vooral om je kennis, ervaring en vaardigheden in het vakgebied.

Mik je eerder op een carrière als freelance leerkracht in het lager, secundair, hoger of volwassenenonderwijs? De diploma’s die je behaalde en de ervaring die je al opdeed, bepalen welke vakken je mag geven. Concreet kun je meestal ook zonder pedagogisch diploma starten als freelance lesgever. Je vakkennis en ervaring buiten het onderwijs volstaan om les te beginnen geven. 

Is het jouw plan om freelance leerkracht in hoofdberoep te worden en voor de klas te staan? Dan is het in de praktijk verstandig om een lerarenopleiding te volgen. Met een bewijs van pedagogische bekwaamheid (aka een lerarendiploma) kom je niet alleen als loontrekkende leerkracht in een hogere salarisschaal terecht, maar kun je ook als freelance lesgever hogere tarieven hanteren. 

Stappenplan om freelance leerkracht te worden in België

1. Maak een ondernemingsplan

Een ondernemingsplan of businessplan omschrijft hoe je je toekomst als freelance leerkracht ziet, wat je wilt bereiken, en welke stappen daar allemaal voor nodig zijn.

Zo’n plan is niet verplicht als je wilt starten als eenmanszaak, maar we raden je wel aan om er een te maken.

Je businessplan verplicht je immers om grondig na te denken over enkele zaken, zoals je aanbod, de ondernemingsvorm van je zelfstandige activiteit als leerkracht, en je tijdsbesteding.

Je aanbod als freelance leerkracht

Voordat je de sprong naar freelance leerkracht waagt, is het belangrijk om duidelijk te weten wat je precies wilt aanbieden. Denk hierbij aan:

• je expertise: welke vakken of vaardigheden wil jij als freelance lesgever onderwijzen? 
• je doelgroep: wil je kinderen begeleiden met huiswerk, richt je je op middelbare scholieren die bijles nodig hebben, of wil je lessen geven aan volwassenen die een nieuwe hobby willen oppikken?
• je lesformaat: bied je privélessen of groepslessen? In een klaslokaal of online?

Welke ondernemingsvorm kies je?

Als freelance leerkracht in bijberoep is een eenmanszaak wellicht een logische keuze. Een eenmanszaak starten is erg laagdrempelig: je kunt snel aan de slag gaan en op een eenvoudige manier zelf je boekhouding voeren.

Wanneer je meteen voor een fulltimejob als freelance lesgever of docent gaat, denk je misschien beter aan een andere ondernemingsvorm waarbij je minder belastingen op je winsten betaalt. Een vennootschap oprichten kan dan een goede optie zijn.

Freelance leerkracht in bijberoep of hoofdberoep?

Het statuut van zelfstandige in bijberoep is prima als je al een job in loondienst hebt en je maar een paar uurtjes tot een dag per week wilt besteden aan je zelfstandige activiteit. Als je het grootser ziet, kun je natuurlijk ook meteen als zelfstandige in hoofdberoep starten. 

2. Registreer jezelf als zelfstandige

De eerste officiële stap als freelance leerkracht in bijberoep of hoofdberoep? Een zakelijke bankrekening openen! Dat is niet verplicht als je als eenmanszaak begint, maar het helpt je enorm om je privéfinanciën van je zakelijke transacties te scheiden. Zo zie je in een oogopslag je inkomsten en uitgaven.

Zodra je een bankrekeningnummer hebt, laat je je onderneming registreren in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Je krijgt dan een persoonlijk ondernemingsnummer, wat verplicht is voor iedereen die wilt werken als Belgische zelfstandige.

Als freelance leerkracht ben je nu je eigen baas. Daar komt heel wat vrijheid bij kijken, maar er zijn ook risico’s. En tegen enkele van die risico’s moet je je verplicht laten verzekeren door je aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Je bent dan beschermd in het geval van ziekte of invaliditeit, en kunt pensioenrechten opbouwen.

3. Vraag een btw-nummer aan

Tot slot hoort ook een btw-nummer bij je nieuwe loopbaan als freelance lesgever. In principe zijn alle Belgische zelfstandigen namelijk btw-plichtig. Je bent dus ook verplicht om btw aan te rekenen als zelfstandige leerkracht in bijberoep of hoofdberoep.

Toch bestaan er enkele uitzonderingen. Je bent niet btw-plichtig in de volgende gevallen:

• Je jaaromzet bedraagt minder dan 25.000 euro en je komt daarom in aanmerking voor de btw-vrijstellingsregeling voor kleine ondernemingen.

• Je bent ook in hoofdberoep leerkracht in loondienst en geeft na je uren bijles of privéles. Volgens art. 44 van het btw-wetboek zijn verstrekkers van school- of universitair onderwijs, beroepsopleidingen en -herscholingen immers vrijgesteld van btw. 

⚠️ Opgelet: commerciële ondernemingen zijn uitgesloten van deze uitzondering. Privélessen of bijlessen zijn dus alleen vrijgesteld van btw als een officiële leerkracht ze na de uren voor eigen rekening geeft.

💡Accountable tip: Maak het jezelf gemakkelijk en vraag je btw-nummer aan met Accountable en Liantis.

Freelance leerkracht zonder zelfstandig statuut?

Ben je nog niet zeker of een baan als freelance lesgever wel iets voor jou is? In België bestaat het systeem van de deeleconomie, waarbij je als particulier diensten kunt verlenen aan andere particulieren zonder dat je daarvoor zelfstandige moet worden. Je wordt hierbij ook lager belast op je inkomsten (10,7%).

Ook als freelance leerkracht kun je gebruikmaken van de deeleconomie. Je moet dan wel lesgeven via een erkend deeleconomieplatform, zoals BijlesHuis, ListMinut, of Centrum voor Duurzame Digitale Onderwijsontwikkeling (Eduvik). Een bijkomende voorwaarde is dat je inkomsten uit deze diensten maximaal 7.460 euro bedragen (in 2024). Verdien je meer? Dan moet je verplicht freelance leerkracht in bijberoep (of hoofdberoep) worden.

Aan de slag als freelance leerkracht in bijberoep of hoofdberoep

Nadat je al de nodige inschrijvingen hebt gedaan, is het zover: je bent freelance leerkracht en je kunt je kennis en passie tegen betaling beginnen te delen. Je kiest voortaan zelf voor welke opdrachtgevers je werkt, welke tarieven en uren je hanteert, en hoe je je lessen vormgeeft. Fantastisch, toch?

Je wilt je nu natuurlijk zoveel mogelijk focussen op wat je graag doet – lesgeven – en niet te veel tijd moeten besteden aan administratie en boekhouding. Overweeg daarom een platform zoals Accountable om eenvoudig je inkomsten en uitgaven correct bij te houden, je beroepskosten in te geven en rechtsgeldige facturen te versturen.

Onze app is jouw bondgenoot voor een vliegende start als freelance leerkracht! Probeer Accountable nu gratis.