Je belastingen als zelfstandige: waar gaat al dat belastinggeld naartoe?

Belastingen, belastingen en nog meer belastingen – als zelfstandige is het een onderwerp dat altijd door ons hoofd spookt. We betalen samen maar liefst 242 miljard euro aan de federale overheid, en dat voelen we! Dit geld komt van alle onder andere alle geïnde belastingen, btw en sociale bijdragen. Maar waar gaat al dat belastinggeld eigenlijk naartoe?

België staat behoorlijk hoog op de lijst als het gaat om belastingen, maar dat hoeven we je als zelfstandig ondernemer natuurlijk niet te vertellen. Toch lijkt onze overheid vaak op de centen te moeten letten. Wat is daar het verhaal achter? In vergelijking met ons bruto binnenlands product (bbp) heeft België de op twee na grootste overheidsuitgaven in Europa, net achter Frankrijk en Finland. 

Onze overheid is dus niet zuinig als het op uitgeven aankomt, en de cijfers zijn sinds 2001 met een derde gestegen, van 184,5 miljard euro tot maar liefst 245 miljard euro!

Waarom betaal je als zelfstandige in België zoveel belastingen?

Als zelfstandig ondernemer in België, betaal je al snel tot 50% belastingen op je inkomsten. Zeker als zelfstandige in een eenmanszaak kom je al snel in de hoogste belastingschijf terecht. Om nog maar te zwijgen over je sociale bijdrage.

Je mag je jaarlijkse belastingbrief dan wel vervloeken, maar toch zijn belastingen niet helemaal zinloos. Het stelt ons land immers in staat om te voorzien in onder andere kwalitatieve gezondheidszorg voor alle inwoners, maar ook in onderwijs en veiligheid (defensie, politie…). Dat beantwoordt dan ook meteen de volgende vraag: “waar gaat al dat belastinggeld naartoe?”.

Waar gaat ons belastinggeld naartoe?

Maar wat doet onze overheid nu met onze zuurverdiende centen? Worden ze nuttig besteed?

1. Pensioenen

Een grote, of eigenlijk de grootste, hap van het belastinggeld gaat naar pensioenen, goed voor 55,9 miljard euro (in 2021). Dat komt neer op een vijfde van alle overheidsuitgaven. Wat misschien nog verrassender is, is dat van elke 100 euro aan belastinginkomsten maar liefst 35 euro naar pensioenen en sociale uitkeringen gaat. 

2. Sociale zekerheid

In België gaan maar liefst zo’n 40 miljard, of 50 euro van elke 100 euro belastinggeld, naar de sociale zekerheid. Zo weet je ineens waarom je sociale bijdragen zo hoog zijn. Deze speelt een cruciale rol in onze staatsfinanciën. Dit omvat sociale bescherming en gezondheidszorg, en raad eens, onze sociale zekerheid is eigenlijk niet overdreven duur in vergelijking met onze buurlanden. 

De kosten voor kinderbijslag zijn wat hoger, terwijl die voor werkloosheidsuitkeringen en pensioenen iets lager uitvallen. Dit heeft onder andere te maken met de wat meer bescheiden pensioenen die in ons land worden uitgekeerd.

Wat echt opvalt, is dat de uitgaven voor sociale bescherming in de afgelopen twee decennia flink zijn opgeschoten, bijna met de helft sinds 2001. Dit komt vooral door de vergrijzing en een stijging in ziekte- en invaliditeitsuitkeringen. Zelfs na eerdere pensioenhervormingen blijft de groei hoog.

3. Onderwijs

België geeft jaarlijks zo’n 30 miljard euro uit aan onderwijs, waardoor we het duurste onderwijsland van Europa zijn. Per leerling investeren we meer geld dan onze buurlanden en zelfs de hele eurozone. 

De Nationale Bank merkt op dat een groter deel van dit budget naar salarissen gaat, mogelijk vanwege kleinere klassen, maar onderzoekers suggereren dat de complexe structuur met taalgroepen en onderwijskoepels hier ook een rol in speelt. 

4. Defensie

Het Belgisch leger wordt kleiner, maar niet goedkoper. In 2021 werd 4 miljard euro aan defensie uitgegeven. De afgelopen 20 jaar zijn de uitgaven voor het leger relatief gezien met 16 procent gedaald. 

Het aantal militairen slinkt ook, van 42.000 manschappen in 2007 naar 25.000 vandaag. Defensie lijkt al jaren een gemakkelijk doelwit te zijn als er bezuinigd moet worden, maar nu lijkt de limiet wel echt bereikt te zijn.

Onder de regering-Michel werd een groot investeringsplan goedgekeurd. Het leger is nu druk op zoek naar mensen om de nieuwe vliegtuigen, drones, boten, wapens en voertuigen te bedienen. Het is interessant om te vermelden dat België door de NAVO herhaaldelijk op de vingers wordt getikt omdat het te weinig uitgeeft aan defensie.

5. Overheidsschulden

Een flinke hap van ons belastinggeld, zo’n 5,4 miljard euro, gaat naar algemene dienstverlening. Daarnaast wordt 5,6 miljard euro besteed aan fundamenteel onderzoek. 

Een grote portie van 10 miljard euro wordt verdeeld over verschillende overheidsdiensten, waaronder Financiën, Binnenlandse Zaken en Buitenlandse Zaken, met hun uitgebreide netwerk van ambassades en consulaire diensten. Dit omvat ook het politieke bestel met talloze parlementen, regeringen en kabinetten, en niet te vergeten, het Koninklijk Huis.

Nog eens 10 miljard euro naar de rentelasten op de overheidsschuld, wat meer is dan alle gecombineerde uitgaven voor politie, brandweer, justitie, gevangenissen en asielopvang (8 miljard euro). Wat opvallend is, is dat de Belgische rentelasten, gemeten als percentage van het bbp, bijna twee keer zo hoog zijn als die in Duitsland.

Hoewel de extreem lage rentetarieven de rentelasten in de afgelopen 20 jaar spectaculair hebben verlaagd, kon dit niet voorkomen dat de totale overheidsuitgaven blijven stijgen. Over het algemeen liggen de operationele kosten van onze overheid nog steeds 1,8 procentpunt van het bbp hoger dan die in onze buurlanden.

De bestemming van jouw belastingen

Van pensioenen tot sociale zekerheid, onderwijs, defensie en zelfs rentelasten op de overheidsschuld – ons belastinggeld wordt besteed. Terwijl we soms mopperen over de hoge belastingdruk, is het belangrijk om te onthouden dat dit geld wordt gebruikt om ons land draaiende te houden.

Dus, de volgende keer dat je die belastingaangifte invult, kun je met een knipoog denken aan al die plaatsen waar jouw verdiende centen naartoe gaan! 😉

Wil je het beheer van je belastingen vereenvoudigen? Ontdek de Accountable app voor handige belastinghulp en -advies!