Sociale bijdragen voor zelfstandigen in België

Wanneer je aan de slag gaat als zelfstandige moet je sociale bijdragen betalen. Voorheen betaalde je werkgever je sociale bijdragen via je salaris, maar nu is het dus aan jezelf. In principe vertegenwoordigen je sociale bijdragen ongeveer 20,5% van wat je verdient, maar er bestaan allerlei vrijstellingen en uitzonderingen zoals minimumbijdragen. Lees verder voor alle details over de sociale bijdragen, waarom je ze betaalt en hoe je jouw bijdrage kan berekenen. 

1. Wat zijn sociale bijdragen?
2. Waarom betaal je sociale bijdragen als zelfstandige?
3. Hoeveel sociale bijdragen betaal je als zelfstandige?
4. Je verminderde sociale bijdrage als starter
5. Hoe bereken je je sociale bijdrage?

Wat zijn sociale bijdragen of sociale lasten?

Sociale bijdragen zijn één van de wettelijke verplichtingen voor zelfstandigen. Door sociale bijdragen te betalen, bouw je sociale rechten op. Je betaalt ze via een sociaal secretariaat dat jouw bijdrage berekent. Jouw bijdragen komen dan bij het Belgische socialezekerheidsstelsel terecht zodat die kunnen zorgen voor een basisniveau van sociale zekerheid. 

Waarom betaal je sociale bijdragen?

Jouw sociale bijdragen zorgen voor een financieel duwtje in de rug tijdens moeilijke of belangrijke momenten in je leven in je leven, zoals bij ziekte of zwangerschap.

Door elk kwartaal sociale bijdragen te betalen, bouw je sociale rechten op als zelfstandige. Deze sociale rechten zijn belangrijk om onder andere jouw pensioen te betalen.

Dankzij de recente pensioenhervorming ligt het gewaarborgd minimumpensioen in 2024 op 1.500 euro, ook voor zelfstandigen. Hoeveel je exact zal krijgen eenmaal je de pensioenleeftijd van 67 jaar bereikt, kan je simuleren via www.mypensioen.be. 

💡 Accountable tip: Niet tevreden met het vooruitzicht van je pensioen? Als zelfstandige kan je fiscaal voordelig bijsparen voor je pensioen via het VAPZ. Dit is bovendien 100% aftrekbaar van je belastingen. Win-win!

Wat krijg je nog in ruil voor je sociale bijdragen?

Jouw pensioen zal wellicht de belangrijkste financiële pijler zijn van je bijdragen. Gelukkig hoef je niet voor alle voordelen zo lang te wachten. De sociale bijdragen bieden ook zekerheid in mooie en minder mooie momenten… 

👶 Groeipakket

Sociale bijdragen geven je recht op een startbedrag bij de geboorte van een kind en een maandelijkse kinderbijslag daarna. Het startbedrag is een vast bedrag van rond de € 1200 en de maandelijkse tegemoetkomingen zijn afhankelijk van je inkomen en gezinssituatie.

🤒 Ziekteverzekering

Sociale bijdragen geven je ook recht op een gedeeltelijke terugbetaling van medische kosten en een ziekte-uitkering bij arbeidsongeschiktheid. 

Wanneer je om gezondheidsredenen tijdelijk niet kan werken, heb je recht op een ziekte-uitkering van je ziekenfonds. Je krijgt een uitkering per dag — ook zaterdagen tellen mee —  wanneer je voor minstens acht dagen arbeidsongeschikt bent. 

💡 Accountable tip: De ziekte-uitkeringen zijn niet zo hoog en zijn niet afhankelijk van jouw inkomen. Als je een betere dekking wil, neem je best een verzekering gewaarborgd inkomen.

👪 Uitkeringen voor ouders

Kersverse mama’s hebben recht op twaalf weken betaalde moederschapsrust — of dertien weken bij een meerling. Drie weken moet je verplicht opnemen en negen weken zijn facultatief. Deze facultatieve weken mag je ook opnemen als 18 halve weken. Voor iedere week die je opneemt krijg je een vergoeding, maar vanaf de vijfde week gaat de wekelijkse uitkering met ongeveer 10% omlaag. 

Daarnaast heb je recht op 105 gratis dienstencheques voor huishoudelijke hulp.

Wie vader of meeouder wordt, heeft ook recht op 20 volle dagen of 40 halve dagen betaald geboorteverlof. Je mag de dagen vrij indelen maar je moet ze uiterlijk binnen de vier maanden na de geboorte opnemen. Je krijg een vaste vergoeding per dag.

🥀 Het overlevingspensioen

Als je zou overlijden tijdens je loopbaan als zelfstandige, heeft je partner eventueel recht op een overlevingspensioen. In 2024 moet je partner minstens 50 jaar zijn. Deze leeftijdsgrens gaat geleidelijk omhoog tot 55 jaar in 2030. Het bedrag is, net zoals een gewoon pensioen, afhankelijk van jouw loopbaan en inkomen.

Als je partner jonger is, kan deze aanspraak maken op een tijdelijke overgangsuitkering. De bedragen hiervoor zijn ook afhankelijk van je loopbaan en inkomen. De duur is afhankelijk van het aantal kinderen en hun leeftijd.

🛑 Overbruggingsrecht

Wie zijn zelfstandige activiteiten moet stopzetten omwille van onvoorziene omstandigheden zoals een faillissement of economische moeilijkheden, komt in aanmerking voor het overbruggingsrecht. Daarbij krijg je als zelfstandige gedurende twaalf maanden een uitkering en het behoud van bepaalde sociale rechten. 

👵 Mantelzorg door de zelfstandige

Wanneer een naaste ernstig ziek is en je jouw zelfstandige activiteiten gedeeltelijk of volledig onderbreekt om voor hen te zorgen, heb je recht op een uitkering voor mantelzorg. Per aanvraag kan je tot zes maanden uitkering ontvangen. Gedurende je hele loopbaan mag je echter maximaal twaalf maanden een uitkering ontvangen. Stop je gedeeltelijk maar voor minstens 50% met werken, dan krijg je de helft van de uitkering. 

Indien je minstens drie opeenvolgende maanden je activiteit volledig onderbreekt en een uitkering ontvangt, hoef je geen sociale bijdragen te betalen.

Sociale bijdragen volgens je statuut als zelfstandige

Als zelfstandige in hoofdberoep zal je uiteraard meer sociale bijdragen betalen dan een student-zelfstandige of een gepensioneerde bijverdiener. Ontdek hieronder de regels en minimumbijdragen (cijfers 2024) voor de verschillende statuten. 

• Hoofdberoep
• Bijberoep
• Student-zelfstandigen
• Gepensioneerde bijverdieners
• Meewerkende echtgenoten
• Zelfstandigen in het buitenland

Sociale bijdragen voor zelfstandigen in hoofdberoep

Als zelfstandige in hoofdberoep betaal je 20,5% van je netto belastbaar inkomen, plus een kleine beheerskost. Dit bedrag wordt gedeeld door vier om je kwartaalbijdrage te berekenen. Voor starters en zelfstandigen met een lager inkomen geldt een minimumbijdrage van € 890,51 per kwartaal. Het exacte bedrag is afhankelijk van je sociaal verzekeringsfonds.

Op je netto belastbaar inkomen tussen € 72.810,95 en € 107.300,30 betaal je slechts 14,16% sociale bijdragen. Alles daarboven is vrij van sociale bijdragen want de maximumbijdrage is € 5.103,53 per kwartaal. 

Sociale bijdragen voor zelfstandigen in bijberoep

Als zelfstandige in bijberoep geniet je al van sociale rechten als werknemer of ambtenaar. Je sociale bijdragen maken daardoor weinig verschil uit voor je sociale zekerheid. Je bijdrage is eigenlijk meer een solidariteitsbijdrage.

De tarieven van je sociale bijdrage zijn dezelfde als die van zelfstandigen in hoofdberoep: 20,5% van je netto belastbaar inkomen. Als je belastbaar inkomen in bijberoep lager is dan € 1.865,45 per jaar, moet je geen sociale bijdragen betalen. Verdiende je meer, dan betaal je als starter een voorlopige bijdrage van € 98,52 kwartaal. 

Sociale bijdragen voor student-zelfstandigen

Ook als student-ondernemer betaal je sociale bijdragen, maar de tarieven zijn een stuk gunstiger. Bovendien kan je ook van andere voordelen genieten.  

Student-zelfstandigen die netto minder dan € 8.430,73 verdienen, kunnen een vrijstelling aanvragen en hoeven dan geen sociale bijdragen te betalen.

Bij een netto jaarinkomen van meer dan € 8.430,73 maar minder dan € 16.861,46 betaal je een verminderde bijdrage. Overschrijd je de grens van € 16.861,46? Dan krijg je geen vermindering en betaal je sociale bijdragen zoals een zelfstandige in hoofdberoep.

Sociale bijdragen voor gepensioneerde bijverdieners

Wanneer je een pensioen ontvangt en nog bijklust als zelfstandige, gelden er andere tarieven voor je sociale bijdragen.

Tot een netto belastbaar jaarinkomen van € 3.730,90 betaal je een minimumbijdrage van € 141,29. Verdien je meer, dan betaal je bijdragen volgens een tarief van 14,7%. Als je meer netto belastbaar inkomen als gepensioneerde zelfstandige meer bedraagt dan € 72.810,95 en minder dan € 107.300,30, betaal je 14,16% sociale bijdragen. De maximumbijdrage is € 4.015,57. Je bouwt er echter geen verdere sociale rechten mee op.

💡 Accountable tip: Voor bepaalde gepensioneerden met een zelfstandige activiteit geldt er een inkomensgrens. Ga je erover, dan ontvang je minder pensioen.

Sociale bijdragen voor meewerkende echtgenoten

Als partner van een zelfstandige in hoofdberoep, kan je het statuut van meewerkende echtgenoot aanvragen. Onder dat statuut betaal je sociale bijdragen volgens de tarieven van een zelfstandige in hoofdberoep: 20,5% tot € 72.810,95 en 14,16% op de schijf tot € 107.300,30. Voor meewerkende echtgenoten geldt er een minimumbijdrage van zo’n € 391,20 per kwartaal.

💡 Accountable tip: Je kan dit statuut enkel verkrijgen als je geen volwaardig eigen sociaal statuut hebt. Ben je elders werknemer of ambtenaar dan moet je zelfstandige in bijberoep worden om je partner te helpen.

Sociale bijdragen voor zelfstandigen in het buitenland

Ga je in het buitenland werken als zelfstandige, dan is de situatie iets anders. Het kan zijn dat je gewoon hier sociale bijdragen blijft betalen. Het kan ook zijn dat je ter plaatse sociale bijdragen moet betalen maar dat er een akkoord is om je sociale rechten over te dragen. Of het kan zijn dat je geen sociale rechten meer opbouwt in België. In dat geval sluit je je best aan bij de Overzeese Sociale Zekerheid. 

💡 Accountable tip: Lees meer over je belastingen en sociale bijdragen als expat of digital nomad.

Zijn er uitzonderingen of vrijstellingen van sociale bijdragen?

Wanneer je het financieel erg moeilijk hebt, kun je een vrijstelling vragen voor de voorlopige bijdragen of voor het bijdragesupplement na een regularisatie van je beroepsinkomen.

Wanneer je het statuut hebt van student-zelfstandige betaal je geen of minder sociale bijdragen. Ook gepensioneerden die een zelfstandige activiteit uitvoeren, betalen een lager percentage. 

Verder kan je een tijdelijke vrijstelling krijgen als mantelzorger. Ook wanneer je het werk langdurig moet stilleggen vanwege een aanslepende ziekte of ongeval kan je een gelijkstelling wegens ziekte aanvragen.

Sociale bijdragen als starter

Als starter kan je voorlopige sociale bijdragen betalen omdat je inkomsten nog niet bekend zijn. In het eerste jaar betaal je dan de minimumbijdrage. Dit mag je gedurende drie jaar doen. Maar in vele gevallen kan je beter je sociale bijdragen verhogen en betalen op basis van je geschatte inkomen. Zo vermijd je later een hoog bedrag bij de regularisatie.

Blijkt bij die regularisatie dat je te veel betaalde? Dan krijg je het saldo teruggestort. Maar let op, dit bedrag wordt belast. Stortte je te weinig? Dan moet je het verschil bijpassen zonder verhogingen. Die eindafrekening ontvang je meestal zo’n twee jaar later in het tweede kwartaal.

Was je bij die schatting van je inkomen iets te positief en blijkt dat je minder zal verdienen, dan mag je een vermindering van je sociale bijdragen aanvragen. Maar let hiermee op. Als achteraf blijkt dat je je bijdragen te veel hebt verminderd, dan betaal je bovenop de regularisatie een verhoging.

Hoe bereken je sociale bijdragen als zelfstandige?

Je sociale bijdragen worden berekend op basis van je netto belastbaar inkomen. Dat zijn je inkomsten na de aftrek van je beroepskosten.

Als zelfstandige in hoofdberoep bedraagt je sociale bijdrage 20,5% van die inkomsten. Bovenop je sociale bijdragen betaal je ook zo’n 3 à 4% beheerskosten. Dit bedrag is afhankelijk van je sociaal kantoor.

Een voorbeeld: wanneer je bij Liantis € 1000 sociale bijdragen betaalt, rekent het sociaal kantoor daarbij € 39,5 beheerskosten aan.

Aangezien het als starter een risico is om gedurende drie jaar de minimumbijdrage te betalen, doe je er goed aan om zelf je sociale bijdrage te berekenen op basis van je geschatte inkomen. In de onderstaande tabel vind je nog eens alle percentages om zelf je sociale bijdragen te berekenen.

Zelfstandige in hoofdberoep	Tot € 16.861,46	minimumbijdrage van € 890,51 + beheerskosten
	Tot € 72.810,95	20,5% + beheerskosten
	€ 72.810,95 tot € 107.300,30	14,16% + beheerskosten (op deze schijf)
	Meer dan € 107.300,30	geen bijkomende sociale bijdragen
Zelfstandige in bijberoep	Tot € 1.865,45	geen sociale bijdragen
	Meer dan  € 1.865,45	20,5% + beheerskosten
Student-zelfstandige	Tot € 8.430,73	geen sociale bijdragen (mits aanvraag vrijstelling)
	€ 8.430,73 tot € 16.861,46	20,5% + beheerskosten (enkel op deze schijf)
	Meer dan € 16.861,46	20,5%+ beheerskosten (op alles)
Gepensioneerd zelfstandige	Tot  € 3.730,90	geen sociale bijdragen
	Meer dan  € 3.730,90	14,16% + beheerskosten
Meewerkend echtgenoot	Tot € 7.407,24	Minimumbijdrage van € 391,20 + beheerskosten
	Meer dan € 7.407,24	Zoals zelfstandige in hoofdberoep

Accountable maakt het je graag makkelijk. Onze app berekent exact hoeveel sociale bijdragen je moet betalen en herinnert je aan de betaling. Probeer Accountable nu 14 dagen gratis!

Veelgestende vragen over de sociale bijdragen