De fiscale hervormingsplannen voor zelfstandigen

Begin maart 2023 maakte Vincent Van Peteghem, de Minister van Financiën, zijn fiscale hervormingsplannen bekend. Het uitgangspunt? Moderne, eenvoudige, neutrale en rechtvaardige belastingen. De eerste fase is voorzien voor 2024. Hoog tijd dus om te ontdekken welke invloed deze plannen hebben voor zelfstandigen en ondernemers.  

Meer mensen aan het werk

Werken aanmoedigen, dat is een belangrijke insteek van dit plan. Een goed idee, want bedrijven schreeuwen om medewerkers. 

Vandaag hebben veel mensen echter het gevoel dat (meer) werken niet beloond wordt. De laagste lonen zijn nauwelijks hoger dan een uitkering en de hogere lonen hebben het gevoel enkel maar meer belastingen te betalen. 

Dit zijn een aantal voorstellen uit het plan die op tafel liggen:

👉 Uitbreiding van de werkbonus

De werkbonus zorgt vandaag al voor een groter verschil tussen een uitkering en de laagste lonen. Maar zodra iemand meer werkt of promotie maakt, valt deze vrij bruusk weg. Wanneer het loon stijgt, zal de werkbonus binnen dit voorstel trager worden afgebouwd.

👉 Hoger netto-inkomen

De hoogste belastingschijf (50 %) was oorspronkelijk bedoeld voor de hoogste lonen, maar tegenwoordig komen steeds meer voltijds werkenden in deze schijf terecht. Daarom worden de belastingschijven aangepast, en zal enkel het jaarinkomen boven de € 60.000 in de hoogste schijf vallen. Vandaag zit je al in de hoogste schijf vanaf € 46.440. Goed nieuws dus voor onder andere personen met een bijberoep.

Daarnaast wordt ook de belastingvrije som verhoogd, van € 10.160 naar € 13.500, plus een extra verhoging voor wie kinderen heeft. Deze maatregel is vooral voelbaar voor de laagste lonen. 

👉 Hogere belastingvermindering voor kinderopvang

Om werken niet alleen aantrekkelijk maar ook haalbaar te maken, wordt ook de belastingvermindering voor kinderopvang verhoogd. Een waardevol financieel gebaar, al zal het echte effect eerder afhangen van de beschikbaarheid van kwalitatieve opvang voor ieder kind. 

Gunstig klimaat voor duurzame investeringen

Op vlak van duurzaamheid moeten de komende jaren belangrijke stappen gezet worden. In het plan staan maatregelen om investeringen op vlak van hernieuwbare energie te stimuleren. Via rechtszekerheid enerzijds, maar vooral door fiscale maatregelen, zoals een verhoogde investeringsaftrek, een versnelde dubbele afschrijving en het belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling. Dit brengt opportuniteiten mee voor ondernemers die in deze sectoren actief zijn. 

De btw-harmonisering: belasting op consumptie en fiscale sturing

Van een belasting op arbeid naar een belasting op consumptie.  De belastinghervorming moet in principe budgetneutraal blijven en dus moet de btw een deel van de belastingverlagingen compenseren. Dit gaat gepaard met een harmonisering van de btw-tarieven, hoewel er nog steeds vier tarieven overblijven. 

👉 De btw valt volledig weg op groenten en fruit, op openbaar vervoer, en op geneesmiddelen en hygiëneproducten (luiers en maandverband). Zo wil het plan een gezonde en duurzame levensstijl promoten. 

👉 Het btw-tarief van 6 % blijft bestaan voor elektriciteit en andere basisbehoeften. In tijden van crisis zou het ongehoord zijn om de btw op elektriciteit te verhogen. 

👉 Het algemene tarief van 21% blijft behouden, maar de huidige 6% en 12% worden samengebracht naar 9%. Voor bepaalde categorieën betekent dit een btw-verhoging, voor andere een verlaging. 

Een overzicht:

0%	Groenten en fruit, geneesmiddelen, hygiëne, openbaar vervoer
6%	Elektriciteit, gas, leidingwater, warmte
9%	Nieuw verlaagd btw-tarief (vervangt 12% en het oude 6%)
21%	Algemeen tarief

Btw voor een duurzame en gezonde samenleving

De regering wil fiscaliteit al langer gebruiken om gezonde voeding en een duurzame levensstijl te promoten. Op het eerste zicht maakt het plan een aantal terechte keuzes, maar het risico op onbedoelde effecten is zeer reëel. 

Zo ben je bij elke hervorming nog even zoet met het uitklaren van grijze zones en het sluiten van achterpoortjes, een materie waar ook lobbygroepen zich graag in mengen. Voor je het weet raak je verstrikt in een onoverzichtelijk kluwen van regeltjes en uitzonderingen. Want waar trek je de grens tussen geneesmiddelen en supplementen? En zijn alle geneesmiddelen wel zo gezond? Wat als duurzaamheid en gezondheid elkaar lijken tegen te spreken, zoals de ecologische voetafdruk van fruit dat vanuit verre landen wordt ingevoerd? 

Onze conclusie? Met fiscaliteit als sturingsmiddel begeef je je altijd een beetje op glad ijs. Toch lijkt het plan te vertrekken vanuit een aantal interessante principes.

Elke hervorming brengt frictie en opportuniteiten

Wie zal het meeste voordeel halen uit deze hervorming? De grote multinationals? Of de consumenten en lokale ondernemers? Want de btw-hervorming zal prijsverhogingen met zich meebrengen, denk maar aan de renovatie van een woning die van 6% naar 9% btw gaat. Bijna altijd is de impact het zwaarst voor wie het vandaag al moeilijk heeft, ondanks alle corrigerende maatregelen. 

Toch zitten er interessante ideeën in het plan, met opportuniteiten voor wie ondernemer is. Maar het is natuurlijk nog maar een plan. Een plan met waardevolle accenten en een aantal belangrijke aandachtspunten, dat nu moet worden doorgesproken met veel verschillende partijen. 

We zijn dan ook heel benieuwd naar 2024. Benieuwd welke regels zullen ingevoerd worden, en wat het effect zal zijn in de dagelijkse realiteit. We houden je op de hoogte!