Krijg je ouderschapsverlof als zelfstandige? Je rechten bij geboorte en adoptie

Als je ondernemer bent, leveren je sociale bijdragen doorgaans minder op in vergelijking met de sociale voordelen die je als werknemer zou hebben. Hoe zit het met je sociale rechten als je een kindje krijgt of adopteert? Heb je ook recht op betaald bevallings- of ouderschapsverlof? Zie de toekomst gerust rooskleurig in, want ook als zelfstandige krijg je een financieel duwtje in de rug. 

Heb ik als zelfstandige recht op zwangerschapsverlof?

Ook als onderneemster heb je recht op moederschapsrust: 12 weken in totaal, 13 als je van een meerling bevalt. 3 van je 12 weken bevallingsverlof horen bij je verplichte bevallingsrust. Je neemt ze verplicht op: 

• 7 dagen voor de vermoedelijke bevallingsdatum  
• 2 weken na de geboorte 

De overige 9 (of 10) weken mag je naar keuze opnemen, zolang je dat maar in blokken van 7 kalenderdagen doet. Na de bevalling krijg je een periode van 36 weken waarin je die postnatale bevallingsrust mag opnemen.  

Adoptieverlof en uitkering als zelfstandige 

Van plan om te adopteren? Ook als zelfstandige heb je dan recht op adoptieverlof: maximaal 6 weken. Die periode kun je in sommige situaties verlengen. Je krijgt ook een uitkering. 

Welke uitkering krijg ik tijdens mijn zwangerschapsverlof?

• Tijdens de eerste 4 weken krijg je voor elke week bevallingsverlof een moederschapsuitkering van 767,43 euro in 2022 – de helft als je halftijds bevallingsverlof opneemt. 
• Vanaf de 5de week ontvang je een uitkering van 701,92 euro. 
• Als je een kindje adopteert, bedraagt je adoptie-uitkering 535,45 euro per week. 

Opgelet: om recht te hebben op de uitkeringen hierboven moet je je sociale bijdragen in het tweede en derde kwartaal van je zwangerschap betaald hebben. Voor adoptie zijn dat de sociale bijdragen in het kwartaal voorafgaand aan de adoptie .  

Moederschapsrust: voltijds of halftijds? 

Als zelfstandige kun je je zwangerschapsverlof voltijds of halftijds opnemen. In het eerste geval moet je tijdens je verlof je zelfstandige activiteit volledig stopzetten. Ga je halftijds aan de slag tijdens je moederschapsrust? Dan krijg je 18 halftijdse weken verlof.  

Moederschapsrust verlengen

Moet je kindje meteen na de geboorte meer dan 7 dagen in het ziekenhuis verblijven? Dan kun je je bevallingsverlof verlengen met het aantal volledige weken waarin je baby in het ziekenhuis bleef – de eerste 7 dagen hoef je niet mee te rekenen.  

Je kunt je bevallingsverlof met maximaal 24 weken verlengen, of met 48 als je je moederschapsrust halftijds opneemt.  

Je voordelen als je een kindje krijgt als zelfstandige

• Vrijstelling sociale bijdragen: tijdens je moederschapsrust hoef je in het eerste kwartaal na de bevalling geen sociale bijdragen te betalen, terwijl je je sociale rechten wel behoudt. Het addertje? Je eventuele VAPZ-bijdrage van dat kwartaal is niet aftrekbaar. 
• Gratis dienstencheques: ga je na je bevallingsverlof opnieuw aan de slag in je zaak en betaal je de sociale bijdragen van een zelfstandige in hoofdberoep? Dan krijg je 105 gratis dienstencheques voor huishoudelijke hulp. 
• Startbedrag of kraamgeld: net als iedereen krijg je een mooi extraatje voor elk kindje dat geboren wordt, of dat je adopteert: 

• Voor Vlaanderen is dat het Startbedrag (adoptie): in 2022 bedraagt dat 1.167,32 euro. 

• In Wallonië en Brussel is dat het kraamgeld of de adoptiepremie: 1.167,32 euro voor elk kindje. In Brussel geldt dat bedrag alleen voor je eerste kindje, en ontvang je 530,60 euro per volgend kind. 

Hoe zit het met geboorte- en vaderschapsverlof? 

Word je papa of meeouder en ben je zelfstandige in hoofdberoep of meewerkende echtgenoot? Dan heb je recht op 15 dagen vaderschaps- of geboorteverlof met uitkering. Neem je maximaal 8 dagen van dat verlof op, dan kun je ter compensatie nog gratis dienstencheques aanvragen. Er gelden bepaalde voorwaarden: vraag daarom aan je sociaal secretariaat of je voor het verlof in aanmerking komt.