Hoeveel pensioen krijgt een zelfstandige?

Veel zelfstandigen maken zich zorgen over hun pensioen en anderen zien het als een struikelblok om als zelfstandige te starten. Toch is het idee dat zelfstandigen altijd een laag pensioen hebben niet helemaal juist. Door slimme keuzes te maken en fiscale optimalisaties toe te passen, kan je je pensioen aanzienlijk verbeteren.

In deze gids geven we je antwoorden op je belangrijkste vragen, zoals: hoe werkt pensioen voor zelfstandigen in België, hoeveel wettelijk pensioen krijg ik, hoe bereken ik mijn pensioen en hoe kan ik mijn pensioen als zelfstandige verhogen?

Je wettelijk pensioen als zelfstandige

Net zoals werknemers en ambtenaren heb je als zelfstandige recht op een wettelijk pensioen. Dit wordt gefinancierd via de sociale bijdragen die je tijdens je loopbaan betaalt.

Dankzij hervormingen en de invoering van het VAPZ en POZ (zie verder), is het pensioen voor zelfstandigen de afgelopen jaren verhoogd.

Berekening van het wettelijk pensioen

Je wettelijk pensioen wordt berekend op basis van:

• je beroepsinkomen waarop je sociale bijdragen hebt betaald
• het aantal gewerkte jaren als zelfstandige
• de pensioenleeftijd (momenteel 66 jaar, 67 jaar vanaf in 2030)

Een volledige loopbaan telt 45 jaar. Hoe meer jaren je sociale bijdragen betaalt, hoe hoger je pensioen zal zijn. Voor een volledige loopbaan van 45 jaar heb je recht op een volledig pensioen.

De formule voor het berekenen van je pensioen per kwartaal is: je belastbare inkomen x 0,25 (kwartaal) / het aantal gewerkte dagen. Dit bedrag vermenigvuldig je met 60% als je alleenstaande bent of 75% als je een gezinspensioen hebt. 

💡 Dankzij onze handige pensioensimulator bereken jij in enkele kliks je maandelijks pensioen.

Het minimumpensioen voor zelfstandigen

Heb je minder inkomsten gehad doorheen je loopbaan als zelfstandige? Dan kom je mogelijk in aanmerking voor het minimumpensioen.

Het minimumpensioen voor zelfstandigen met een volledige loopbaan van 45 jaar bedraagt:

• €20.437,44 per jaar voor alleenstaanden
• €25.538,78 als gezinspensioen

Let op: je moet wel minimaal een loopbaan van 30 jaar hebben gehad om het minimumpensioen te verkrijgen. Dit wordt pro rata berekend ten opzichte van een loopbaan van 45 jaar.

Hoe kun je je pensioen als zelfstandige verhogen?

Omdat het wettelijk pensioen voor zelfstandigen vaak niet volstaat, zijn er verschillende manieren om extra pensioen op te bouwen.

Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ)

Een VAPZ is een fiscaal voordelige manier om extra pensioen op te bouwen. Dit zijn de voordelen van een VAPZ op een rijtje:

• Je kiest zelf hoeveel je wil inleggen, met een maximum van 8,17% van je belastbaar inkomen en maximaal € 4000,44 (in 2025).
• De premies zijn 100% aftrekbaar als beroepskost waardoor je minder belastingen betaalt.
• Ook je sociale bijdragen verlagen door een lager belastbaar inkomen.
• Je geniet van een fiscaal voordelige uitbetaling op je pensioenleeftijd.

Win-win, dus! Want je spaart voor je toekomst en optimaliseert tegelijk je belastingen en sociale bijdragen.

💡 Meer weten over VAPZ? Hier lees je er alles in detail over!

Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen (POZ)

Als zelfstandige zonder vennootschap kan je een POZ afsluiten om extra te sparen voor je pensioen. Dit zijn de voordelen van POZ:

• Het is een interessante extra optie om te sparen voor later omdat het VAPZ en individueel pensioensparen een plafond hebben.
• Je hebt recht op een belastingvermindering van 30% op de premies als je totale pensioenopbouw niet hoger is dan 80% van je bruto jaarinkomen.
• Je bepaalt zelf hoeveel je wil inleggen.
• Mogelijks profiteer je van een hoger rendement dan het VAPZ.

💡 Lijkt POZ je interessant? Hier vind je alle details!

Individuele pensioentoezegging (IPT)

Voor zelfstandigen met een vennootschap bestaat er de IPT. Dit pensioen wordt gefinancierd door je vennootschap en is fiscaal aftrekbaar als bedrijfskost.

Andere manieren om je pensioen als zelfstandige te verhogen

Als zelfstandige kan je ervoor kiezen om je pensioen verder aan te vullen door:

• Investeren in vastgoed door een kantoor, werkplaats of woning te kopen. De rente op de hypotheek van het deel van je woning dat je gebruikt voor je zelfstandige activiteiten kan fiscaal aftrekbaar zijn.
• Beleggen in aandelen, EFT’s of cryptocurrencies voor een potentieel hoger rendement.

Pensioen als zelfstandige in hoofdberoep vs. bijberoep

Als zelfstandige in hoofdberoep bouw je pensioen op zoals we het hierboven omschreven. Ben je zelfstandige in bijberoep? Dan hangt je pensioen of van je hoofdactiviteit als werknemer of ambtenaar. 

Let op: Je bouwt pas een pensioen op als zelfstandige in bijberoep als je sociale bijdragen minimaal €750 per kwartaal bedragen. Dit is de voorwaarde voor het openen van een VAPZ of POZ.

Alle kleine lettertjes over pensioensparen voor zelfstandigen in bijberoep lees je in dit artikel.

Veelgestelde vragen over het pensioen als zelfstandige

Auteur - Hassan Ayed

Hassan is, samen met Nicolas en Alexis, mede-oprichter van Accountable. Hij is een erkend accountant en belastingadviseur bij Catalyst.

Wie is Hassan ?