Financiële ondersteuning en subsidies voor kunstenaars

Ben je kunstenaar of artiest? Droom je ervan om van je kunst te leven? Dat is niet altijd evident. Gelukkig bestaan er verschillende subsidies en fiscale stelsels om je te ondersteunen.

Het hele kunstenaarsstatuut is trouwens begin dit jaar hervormd, net als de financiële ondersteuning door de federale overheid. Maar wie heeft er recht op ondersteuning en wie niet? Deze vraag hangt nauw samen met de definitie van ‘Kunst’. 

Welke kunstenaars hebben recht op ondersteuning? 

Wat is ‘Kunst’? Het antwoord op deze vraag ligt vanaf januari 2024 in handen van de Kunstwerkcommissie. Zij hanteren hierbij de volgende definitie:

Een activiteit wordt ‘als artistiek beschouwd als je met die activiteit een noodzakelijke artistieke, artistiek-technische of artistiek-ondersteunende bijdrage levert aan een artistieke creatie of uitvoering.’ 

Op ‘Working in the arts’, de nieuwe website over het hervormde kunstenaarsstatuut, vinden we ook de verschillende artistieke domeinen waarop deze definitie van toepassing is: audiovisuele en beeldende kunsten, muziek, literatuur, spektakel, theater, choreografie en het stripverhaal. 

Het kunstwerkattest voor professionele kunstenaars

Wil je als professioneel kunstenaar aan de slag, dan krijg je via het ‘kunstwerkattest’, uitgereikt door de Kunstwerkcommissie, toegang tot de verschillende financiële en fiscale stelsels van de federale overheid. Er bestaat zowel ondersteuning voor zelfstandige kunstenaars als voor artiesten met een ander statuut. Een overzicht: 

De ‘primostarter’ of starterskorting

Blijft je jaarinkomen onder een bepaalde drempel, dan kan je als zelfstandige in hoofdberoep een lagere sociale bijdrage aanvragen voor de eerste 4 kwartalen, met een extra éénmalige korting voor het eerste kwartaal. Dit is een algemene regeling voor startende zelfstandigen, en als kunstenaar kan je deze lagere sociale bijdrage uitbreiden tot 8 kwartalen. 

Het kunstwerkcontract 1bis

Als kunstenaar met verschillende kortere opdrachten krijg je niet zo makkelijk een arbeidscontract. Via het kunstwerkcontract 1bis geniet je dezelfde sociale bescherming als een werknemer, ook als je geen arbeidscontract hebt. 

De kunstwerkuitkering

Als artiest heb je af en toe stille periodes, zonder opdrachten. Via de kunstwerkuitkering val je in deze periodes terug op een werkloosheidsuitkering, en dankzij het kunstwerkattest blijft deze voor langere tijd op het hoogste niveau. 

Bijverdienen als ‘amateurkunstenaar’? 

Verdien je af en toe iets bij met een artistieke opdracht, maar ben je geen professioneel kunstenaar? Dan kan je voor ‘artistieke prestaties in opdracht’ gebruik maken van de amateurkunstenvergoeding (AKV). Hiervoor heb je geen kunstwerkattest nodig, je moet je enkel online registeren bij ‘Working in the Arts’. 

Een amateurkunstenvergoeding wordt beschouwd als een onkostenvergoeding. Je betaalt dus geen belasting of sociale zekerheid op deze inkomsten. De voorwaarde is wel dat je slechts €70 per dag verdient, en dat voor maximum 30 dagen per jaar. Je mag ook slechts 7 opeenvolgende dagen bij dezelfde opdrachtgever werken. Bovenop de amateurkunstenvergoeding mag je wel nog een extra verplaatsingsvergoeding ontvangen, als je de kosten kan bewijzen. 

💡Accountable tip: Krijg je vaker of meer inkomsten uit je artistieke bijverdienste? Dan kan dit natuurlijk ook als zelfstandige in bijberoep. Er zijn trouwens nog manieren om deze inkomsten op een voordelige manier aan te geven, je leest er meer over in deze blog. 

Auteursrechten, ideaal voor creatieve beroepen

Veel creatieve professionals verkopen (het gebruiksrecht voor) de auteursrechten op hun creaties. Naast de btw (meestal 6%) geldt hierop enkel een roerende voorheffing van 15%. Dat is fiscaal gezien een stuk interessanter dan de progressieve personenbelasting die ze betalen op een uur- of dagtarief. 

In deze blog vertellen we je alles wat je moet weten over het factureren van auteursrechten. 

Subsidies en andere financiering

Niet iedereen kan op eigen houtje voldoende inkomsten genereren met zijn artistieke projecten. Gelukkig zijn er heel wat verschillende subsidies om de cultuursector een handje te helpen. 

Zo zijn er op Vlaams niveau en ook op Europees niveau, onder de noemer Creative Europe, heel wat subsidies te rapen. En ook VLAIO, het Agentschap Innoveren en Ondernemen, heeft op zijn website een handig overzicht van subsidies voor internationale culturele samenwerkingen. 

Het hele subsidielandschap is echter complex, en voor elke subsidieaanvraag moet je een aangepast dossier indienen. Daarom is er het Cultuurloket. Zij bieden zakelijke ondersteuning voor de cultuursector, en helpen kunstenaars hun weg te vinden naar de juiste subsidies en financiering. 

Naast subsidies zijn er natuurlijk nog andere mogelijkheden om geld voor een project te verzamelen. Op de site van het Cultuurloket vind je een uitgebreid overzicht van mogelijke financieringsvormen, zoals crowdfunding, een vriendenaandeel of een garantieregeling voor een lening bij de bank. Daarnaast bestaat er ook de Tax Shelter, een systeem waarbij bedrijven op een fiscaalvriendelijke manier in jouw project kunnen investeren.   

Wil je leven van je kunst of artistieke projecten? Als kunstenaar ben je altijd wel een beetje ondernemer, welk statuut je ook kiest. Daarom staan we bij Accountable graag voor je klaar, om je te helpen bij de praktische kant van jouw kunstenaarsbestaan. Team Accountable wenst je veel succes bij je artistieke onderneming, en een bruisende creativiteit.