Alles wat je moet weten als zelfstandig kunstenaar of artiest

Ben je artistiek aangelegd en wil je professioneel aan de slag gaan met je kunst of performances? Als kunstenaar ben je altijd een beetje ondernemer. Daarom helpen we je bij Accountable graag op weg voor de zakelijke kant van jouw artistieke projecten. 

1. Welk statuut als kunstenaar of artiest?
2. Je inkomsten als artiest
3. Btw-regels voor kunstenaars
4. Btw-vrijstelling voor artiesten
5. Ondersteuning voor kunstenaars

Welk statuut kies je best als kunstenaar of artiest?

Wil je leven van je kunstprojecten? Of heb je al een job en zijn de inkomsten gewoon mooi meegenomen? Wat je wil bereiken met je kunst bepaalt natuurlijk je statuut. 

Je brood verdienen als professioneel kunstenaar, dat kan zowel als werknemer, ambtenaar of als zelfstandige. Hiervoor vraag je bij de Kunstwerkcommissie een ‘kunstwerkattest’ aan. Daarmee krijg je toegang tot de verschillende financiële en fiscale ondersteuningsmechanismen voor kunstenaars. 

Kies je voor het statuut van zelfstandig kunstenaar in hoofdberoep, dan moet je wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moet je aantonen dat je voldoende inkomsten uit je verschillende artistieke projecten haalt. Je leest er alles over in dit artikel, de voor- en nadelen van het zelfstandig statuut als kunstenaar. 

Verdien je af en toe iets bij met een artistieke opdracht? Dan lees je in dit artikel welke mogelijkheden er zijn. Zo kan je kiezen voor een zelfstandig bijberoep, werken met een Sociaal Bureau voor Kunstenaars, of gebruik maken van de ‘amateurkunstenvergoeding’. Dit laatste is een soort onkostenvergoeding die vrijgesteld is van belastingen. Maar opgelet, deze is onderworpen aan specifieke voorwaarden en niet combineerbaar met het statuut van zelfstandige. 

Je inkomsten als artiest

Er zijn veel creatieve beroepen die voor hun opdrachten gewoon een uur- of dagtarief factureren. Maar misschien kan je een deel daarvan wel in auteursrechten omzetten, dat is fiscaal gezien een stuk interessanter. 

Natuurlijk zijn er nog andere manieren om inkomsten te genereren, zoals bijvoorbeeld de verkoop van tickets. Of misschien krijg je voor een opdracht een vooraf vastgelegde vergoeding, of factureer je een vast bedrag per voorstelling of performance? 

Weet dat de RVA specifieke berekeningsformules hanteert om een taakloon om te zetten naar een dagloon. Want wanneer je in een stille periode moet terugvallen op een werkloosheidsuitkering, dan wordt deze traditioneel berekend op het aantal dagen dat je in de voorafgaande periode hebt gewerkt, en het loon dat je daarmee hebt verdiend. En deze traditionele berekeningen passen niet altijd bij de dagelijkse realiteit van een kunstenaar of artiest. 

Gelukkig bestaan er nog andere manieren om je projecten te financieren. Zo zijn er heel wat lokale, Vlaamse en ook Europese cultuursubsidies beschikbaar. Er zijn er verschillende instanties die je wegwijs maken in de verschillende subsidieprocedures, en je helpen om een succesvol dossier op te maken. Voor vragen hierover kan je terecht bij het Cultuurloket, en afhankelijk van jouw niche ook bij verschillende andere organisaties. 

Btw op kunst en performances

21% btw? Zo eenvoudig is het niet, gelukkig maar. Op tal van artistieke activiteiten geldt een btw-vrijstelling of lager btw-tarief. 

De regels zijn echter niet eenduidig. Zo moet je voor de verkoop van een schilderij slechts 6% btw aanrekenen, maar kost het wel 21% btw als je dit schilderij verhuurt. Performances zijn onder bepaalde voorwaarden vrijgesteld van btw, of ze vallen onder het 6% tarief. Ook auteursrechten vallen meestal onder de 6% regel. Om zeker te zijn dat je het juiste btw-tarief hanteert, richt je je best tot het Cultuurloket. 

Is een btw-vrijstelling interessant voor de cultuursector? 

Veel organisatoren van culturele evenementen kunnen zelf geen btw recupereren op hun professionele uitgaven. Om die reden kiezen veel zelfstandige kunstenaars in eerste instantie voor een btw-vrijstelling, dan moeten ze hun klanten geen btw aanrekenen. En omdat bepaalde activiteiten vrijgesteld zijn van btw, mogen ze vaak ook meer omzet draaien dan de vooropgestelde €25.000 per jaar. 

Echter, een btw-vrijstelling heeft ook nadelen. Zo moet je zelf btw betalen op je professionele aankopen, en moet deze extra kost mee in de eindprijs vervat zitten. Valt je omzet toch te hoog uit, dan kan je je btw-vrijstelling verliezen. Dan word je ineens een pak duurder of daalt je winst. Heb je een aankoop in het buitenland hebt gedaan? Dan krijg je vaak een factuur zonder btw (btw verlegd) en moet je daarvoor nog een ‘bijzondere btw-aangifte’ indienen. 

Tip van Accountable: Voer je je boekhouding in Accountable, dan is ook de hele btw-administratie makkelijk en snel. Dit hoeft dus geen argument te zijn om voor een btw-vrijstelling te kiezen. 

Laat je ondersteunen 

Er zijn verschillende instanties die je helpen bij het uitbouwen van je carrière als kunstenaar. Zo hebben we al verwezen naar het Cultuurloket, het kenniscentrum van de Vlaamse overheid. Daarnaast is er het Kunstenpunt, dat zich specifiek richt op beeldende kunst, podiumkunst en muziek. Vi.be, uitgesproken ‘vaaib’, legt dan weer de focus op nationale en internationale hedendaagse muziek.

Zoek je meer info over de recente hervorming van het kunstenaarsstatuut? Wil je een kunstwerkattest aanvragen of je registeren voor de amateurkunstenvergoeding? Dit doe je op ‘Workinginthearts’. 

En natuurlijk hebben we zelf ook al heel wat kennis op onze site beschikbaar. Hier zijn alvast een aantal nuttige artikels: 

• Zelfstandige worden als kunstenaar of artiest
• Financiële ondersteuning en subsidies voor kunstenaars
• Kunstenaar? Dit zijn de voor- en nadelen van het zelfstandig statuut
• De kunstwerkuitkering voor zelfstandige artiesten
• De amateurkunstenvergoeding voor zelfstandige artiesten in België
• Alles over de vergoeding voor auteursrechten
• Zelfstandige in bijberoep? Zo zien je belastingen eruit

Naast het artistieke en creatieve verdient ook de zakelijke kant van jouw kunst-onderneming voldoende aandacht. Zeker als je verschillende projecten met elkaar combineert, is het belangrijk om alles goed bij te houden en het overzicht te bewaren.

Daarom staat Accountable voor je klaar, of je nu wil leven van je kunst, of gewoon af en toe iets bijverdient. Zo houd je inkomsten en uitgaven bij in een vingerknip, en heb je altijd een duidelijk en betrouwbaar zicht op je financiële situatie. En dat helemaal volgens de regels van de kunst. 

Team Accountable wenst je goede zaken, en een wervelende artistieke carrière. ✨