fbpx
Probeer gratis

Home / Praktische Hulp / Je sociaal statuut als zelfstandige veranderen: wanneer en hoe doe je dat?

Je sociaal statuut als zelfstandige veranderen: wanneer en hoe doe je dat?

Hoofdberoep

Geschreven door: Valesca Wilms

Geüpdatet: juli 11, 2024

Leestijd: 3 minuten

Logo RB

Heb je een belastingvraag?
Onze AI Boekhouder beantwoordt ze via e-mail.

Wanneer je zelfstandige wordt, kies je een sociaal statuut: de wet beschrijft dat erg aantrekkelijk als een ‘categorie verzekeringsplichtige’. Of je zelfstandige bent in bijberoep, in hoofdberoep of als student is belangrijk voor je sociale bijdragen en je sociale rechten. Soms ben je verplicht om een bepaald statuut te kiezen. Je leest hier welke verschillende zelfstandige statuten er bestaan en hoe en wanneer je je statuut verandert. 

Wat zijn de verschillende zelfstandigenstatuten?

Het soort sociaal statuut dat je kiest als zelfstandige bepaalt hoeveel sociale bijdragen je betaalt en welke socialezekerheidsregeling je geniet. Daarom kies je bij de oprichting van je bedrijf een ‘categorie verzekeringsplichtige’. De FOD Economie onderscheidt 6 verschillende categorieën, ofwel zelfstandige statuten. 

1. Zelfstandige in hoofdberoep

Je bent zelfstandige in hoofdberoep als de zelfstandige activiteit je enige bron van inkomsten is. Je sociale bijdragen worden berekend op basis van je inkomsten. Je bent je eigen baas en dat schept een aantal rechten en verplichtingen. 

2. Zelfstandige in bijberoep

Je bent zelfstandige in bijberoep als je naast je zelfstandige activiteit een ander hoofdberoep hebt of een uitkering ontvangt waarmee je voldoende rechten op sociale zekerheid opbouwt. Je bent bijvoorbeeld minstens halftijds loontrekkende of ambtenaar. Ook in bijberoep worden je sociale bijdragen berekend op basis van je inkomsten als zelfstandige, maar de minimumbijdrage is veel lager dan in hoofdberoep, namelijk 85,64 euro per kwartaal (2022). Maar pas op: als je veel inkomsten haalt uit je bijberoep, is het verstandig om meer sociale bijdragen te betalen om een dure regularisatie achteraf te vermijden. 

3. Student-zelfstandige

Ook als student mag je een zelfstandige activiteit uitoefenen. Als student-zelfstandige betaal je minder of zelfs helemaal geen sociale bijdragen, afhankelijk van je belastbaar inkomen.  De voorwaarden om student met een zelfstandigenstatuut te worden: 
  • Je bent minstens 18 en hoogstens 25 jaar. 
  • Je bent in een Belgische of buitenlandse onderwijsinstelling ingeschreven om een diploma te halen dat in België erkend is. 
  • Je volgt minstens 17 uur les per week (of 27 studiepunten) en je volgt regelmatig de lessen. 
Voldoe je niet meer aan 1 of meer van die criteria, dan is het tijd om over te stappen naar een statuut als zelfstandige in hoofd- of bijberoep. 

4. Zaakvoerders, bestuurders en werkende vennoten in een vennootschap

Heb je een vennootschap, dan zijn de zaakvoerders, bestuurders en meewerkende vennoten zelfstandigen. Je kunt ook in je eentje een besloten vennootschap oprichten. Het verschil met een eenmanszaak zit onder andere in de aansprakelijkheid: staat je privébezit wel of niet mee borg voor verbintenissen die je met je onderneming aangaat?  Als starter begin je vaak met een eenmanszaak. Wanneer en hoe je het best kunt overstappen naar een bv lees je in dit artikel. 

5. Zelfstandig helper

De helper is een natuurlijke persoon die de zelfstandige bijstaat of vervangt bij de uitoefening van zijn activiteit. Als zelfstandig helper mag je niet gebonden zijn door een arbeidsovereenkomst. Zelfstandig helpers zijn vaak familieleden van een zelfstandige.  Een zelfstandig helper hoeft zich niet in te schrijven bij het ondernemingsloket en heeft geen btw-nummer nodig. Je moet wel sociale bijdragen betalen als je meer dan 90 dagen per jaar hulp biedt. 

6. Meewerkende echtgenoot

Je hebt het statuut van meewerkende echtgenoot als je: 
  • de partner bent van een zelfstandige (door het huwelijk of door een samenlevingscontract) 
  • minstens 90 dagen per jaar hulp biedt aan je zelfstandige partner 
  • geen inkomsten ontvangt uit een andere beroepsactiviteit en geen vervangingsinkomen krijgt dat recht geeft op sociale zekerheid 
Als meewerkende echtgenoot ben je verplicht je aan te sluiten bij een socialeverzekeringskantoor en bouw je ook sociale rechten op, afhankelijk van hoe hoog je sociale bijdrage is. Je vindt alle informatie daarover op de site van Vlaio. 

Vrijgesteld van btw of onderworpen aan btw? 

Wanneer je je als zelfstandige inschrijft bij het ondernemingsloket en je btw-nummer aanvraagt, kies je het statuut van onderneming onderworpen aan btw of van kleine onderneming die is vrijgesteld van btw.  Start je als kleine onderneming en groeit je zaak, dan stap je op een bepaald moment mogelijk beter over naar het btw-plichtige statuut. We leggen in dit artikel uit wanneer en hoe je dat doet. 
Valesca Wilms

Auteur - Valesca Wilms

Valesca Wilms is Content Manager bij Accountable België en schrijft over freelancen, zelfstandige zijn en belastingen op basis van haar eigen ervaringen.

Wie is Valesca ?

Het antwoord op je vraag gevonden?

Misschien vind je dit ook interessant

Belastingschijven 2025

Als zelfstandige met een eenmanszaak worden je inkomsten belast volgens de personenbelasting. Maar o...

Lees meer

Is Peppol gratis?

Vanaf 2026 moeten alle Belgische zelfstandigen hun facturen via een specifiek formaat elektronisch v...

Lees meer

Btw verlegd: wat, wanneer en hoe verleg je de btw?

Wanneer je handelt met een klant in een buitenland – of dat nu een product of dienst is, binne...

Lees meer

Wat onze gebruikers zeggen

Super logiciel permettant de ce passer d'un comptable pour mon activité complémentaire.

Damien Gaudry

Personnellement je ne suis pas très douée en compatibilité. J ai dû remettre ma déclaration fiscale pour le première fois depuis que je suis indépendante complémentaire. J ai essayé de comprendre par moi-même mais l aide des coaches fiscaux et surtout la petite vidéo m a été très utile ( j ai pu la visionner : mettre Pause et Play à ma guise ) Avoir une ou deux sessions personnalisée afin de corriger les petites erreurs d encodages ou pour acquérir les bons réflexes pour la suite de l utilisation d’ Accountable.

Hafida Begdouri Achkari

Appli très simple pour gérer sa comtabilité PRO : dépenses, factures, impôts. Le plus, c'est la reconnaissance automatique du contenu des scans/PDF.

Daniele Troncone

Makkelijk in gebruik, fijne tips en tricks in het programma zelf en goede ondersteuning van de helpdesk.

Anoniem

Zeer handige app om je boekhouding bij te houden.

Anoniem

je suis ravie de l'accompagnement.

Farida Al Masude

TOP-team !

Pieter Goegebuer

Ik ontving zeer snel een duidelijke en vriendelijke reactie op mijn vragen. Omdat ze al wat uitgebreider waren, werd ik doorverwezen naar een gesprek met een Belastingcoach, dat ook zeer gemakkelijk te boeken was.

Marie Robyns

heel snelle respons

luca Denayer

Intuïtief en simpel te gebruiken

Lee Compeers